ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΕΙΑ: Η Κατερίνη της κατοχής (1941 -1944) με το βλέμμα του κατακτητή

• Τα εγκαίνια της έκθεσης στο Κέντρο Τεχνών «Εννέα Μούσες»

Τα ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΕΙΑ της Τέχνης & του Πολιτισμού συνεχίζουν το φετινό τους ταξίδι με ένα σημαντικό σταθμό, στο Κέντρο Τεχνών «Εννέα Μούσες», με αφετηρία τα αποψινά εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας «ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗ».
Μέσα από τη συλλογή Βύρωνα Μήτου, αποτυπώνεται στις φωτογραφίες Γερμανών στρατιωτών που υπηρέτησαν τη θητεία τους στην Ελλάδα, η Κατερίνη στα μαύρα χρόνια της ναζιστικής περιόδου 1941-1944. Παράλληλα, αναδεικνύεται ένας διάλογος με τη νεότερη ιστορία μας, υπενθυμίζεται η αξία της ελευθερίας που δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητη.
«Άνθρωποι του τόπου μας», όπως τιτλοφορούνται τα 18α ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΕΙΑ, ο Νικόλαος Γραίκος, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης και ο Αντώνης Κάλφας, ποιητής – φιλόλογος υπογράφουν την επιμέλεια και την ιστορική τεκμηρίωση της έκθεσης, την οποία εμπλουτίζουν με επιπλέον θεματικές ενότητες, οι οποίες όπως διευκρίνισε μεταξύ άλλων ,ο κος Κάλφας “επικεντρώνονται στην τοπογραφία της Κατερίνης και στους ανθρώπους της, στην ανάπαυλα και στην αναψυχή ως μέσα της ναζιστικής προπαγάνδας, στη ναζιστική μηχανή (στρατιωτικές παρελάσεις κ.ά), στις εκτελέσεις πατριωτών στην Κατερίνη. Επιπλέον, στην ενότητα υλικών τεκμηρίων”.
Η έκθεση εγκαινιάστηκε παρουσία εκπροσώπων τοπικών αρχών, φορέων και συλλόγων και πολλών φίλων των ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΕΙΩΝ. Συγκεκριμένα, χαιρετισμό απεύθυναν ο Τομεάρχης Επιστημονικών Φορέων Κ. Μακεδονίας, Περιφερειακός Σύμβουλος, Αθανάσιος Λιακόπουλος, η Περιφερειακή Σύμβουλος, Χρυσαυγή Δριστά (διευθύντρια του ΣΔΕ Κατερίνης), εκ μέρους του Δημάρχου Κατερίνης Ι. Ντούμου, ο Αντιδήμαρχος, Θωμάς Αναστασιάδης, ενώ παρέστησαν οι δημοτικοί σύμβουλοι: Ευθύμης Τσίρκος, Ραφαήλ Μετενίδης, Σωτήρης Τριανταφύλλου, εκπρόσωπος της 24ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας κ.ά.
Όπως ανέφερε στο χαιρετισμό της η αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Ελίνα Διαμαντοπούλου: “Τα 18ο Αικατερίνεια συνεχίζουν την επιτυχημένη διαδρομή τους, αφήνοντας το δικό τους αποτύπωμα στις τέχνες και τον πολιτισμό του τόπου μας.
Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που κάθε εκδήλωση μέχρι σήμερα, απόδειξη και η σημερινή σας παρουσία εδώ, γίνεται πόλος έλξης, σημείο συνάντησης και αφορμή για ενδιαφέρουσες συζητήσεις και συναναστροφή με ανθρώπους του πνεύματος και των τεχνών αλλά και για κάθε δημότη και επισκέπτη που σπεύδει στις αίθουσες των ανοικτών κτηρίων της πόλης μας,
για να ξεναγηθεί στις εκθέσεις που φιλοξενούνται.
Η αποψινή βραδιά αποτελεί μία από τις κορυφαίες στιγμές των φετινών Αικατερινείων.
Με πρωτοβουλία της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού εξασφαλίστηκαν τα δικαιώματα 268 φωτογραφιών από την περίοδο της Κατοχής στην Κατερίνη, που ανήκουν στην πολύτιμη συλλογή του κ. Βύρωνα Μήτου, με στόχο να φωτιστεί η συλλογική μας μνήμη σε σχέση με τη συγκεκριμένη περίοδο.
Φυσικά τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής είναι λίγο πολύ γνωστά. Η ιστορία έχει γραφτεί και δεν αλλάζει, όσο κι αν το βλέμμα και η οπτική του γερμανού κατακτητή, όπως αυτή αποτυπώνεται στις φωτογραφίες, προσπαθούν να παρουσιάσουν μία εξωραϊσμένη και φιλήσυχη πραγματικότητα.
Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος της λήψης των φωτογραφιών από τους γερμανούς φαντάρους.
Για εμάς ωστόσο αποτελεί ένα πολύτιμο αρχείο απεικόνισης της πόλης μας και της όψης που είχε στις αρχές της δεκαετίας τους 40.
Όπως σημειώνει και στο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Κατερίνης, Ιωάννης Ντούμος, «μια σύγχρονη πόλη χωρίς ιστορική μνήμη, είναι μία πόλη χωρίς όραμα και μέλλον».
Στόχος μας λοιπόν μέσα από τα Αικατερίνεια είναι να δώσουμε τη δυνατότητα κυρίως στους νέους και πρωτίστως στους μαθητές μας αλλά και σε κάθε επισκέπτη, να έρθουν σε επαφή με αυτό το ανέκδοτο υλικό, να παρατηρήσουν την Κατερίνη εκείνης της εποχής, να ανακαλύψουν στοιχεία που έχουν επιβιώσει στη σύγχρονη πόλη και φυσικά μέσα από την ξενάγηση να ενισχύσουν την κριτική τους σκέψη.
Η έκθεση θα παραμείνει ανοικτή για το κοινό για τους επόμενους τρεις μήνες ξεφεύγοντας από τα όρια των Αικατερινείων ακριβώς λόγω της σημασίας της και της δυνατότητας που θέλουμε να δώσουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο να την επισκεφθεί.
Πριν κλείσω θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους δύο ανθρώπους, δύο επιστήμονες στα χέρια των οποίων το αρχειακό υλικό απέκτησε άλλη οντότητα.
Ευχαριστώ θερμά για την τεκμηρίωση και την επιμέλεια της έκθεσης τον διδάκτορα Ιστορίας της Τέχνης του ΑΠΘ κ. Νικόλαο Γραίκο και τον συγγραφέα και φιλόλογο κ. Αντώνη Κάλφα που πραγματικά αφιερώθηκαν με ψυχή προκειμένου να αξιοποιηθεί το αρχειακό υλικό και να στηθεί η έκθεση.
Η επιστημονική τους συμβολή υπήρξε καθοριστική για το ποιοτικό αποτέλεσμα.
Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω τους Παρασκευά Καλπακτσόγλου, Σάκη Κουρουζίδη, Βικυ Μανιάτη, Σωτήρη Μασταγκά, Πάρη Παπαγεωργίου, Νίκο Σαλπιστή, Σπύρο Τσιλιγκιρίδη καθώς και τους Φίλους του Μουσείου Πόλης, τον γραφίστα, Αντώνη Σταμούλη, για τη συμβολή τους στην έκθεση.
Θεωρώντας την συγκεκριμένη έκθεση ως μια δυναμική αρχή για την εξασφάλιση αρχειακού υλικού για την πόλη της Κατερίνης αλλά και για το σύνολο του δήμου, ως Αντιδημαρχία θα συνεχίσουμε να αναζητούμε πηγές που φωτίζουν την ιστορία της περιοχής και των ανθρώπων της.

Άφησα για το τέλος τις ευχαριστίες προς τον κ. Βύρωνα Μήτο, το συλλέκτη των φωτογραφιών αυτών, που με τόση επιμέλεια φρόντισε να φτάσουν στα χέρια όχι μόνο της διοίκησης του δήμου Κατερίνης αλλά και άλλων πόλεων, όπως η Θεσσαλονίκη και η Λάρισα όπου πραγματοποιήθηκαν αντίστοιχες εκθέσεις φωτογραφίας.
Έχει γραφτεί κάπου ότι αν δεν μοιράζεσαι την ίδια «τρέλα» με κάποιον συλλέκτη, δύσκολα μπορείς να καταλάβεις τον ενθουσιασμό με τον οποίο αντιμετωπίζει τα αντικείμενα της συλλογής του.
Εμείς- και όταν λέω εμείς-εννοώ εγώ, όλοι οι συνεργάτες στο γραφείο της αντιδημαρχίας καθώς και ο δημαρχός μας, όταν είδαμε το ανέκδοτο υλικό πραγματικά ενθουσιαστήκαμε.

Το αρχείο του κ. Μήτου είναι πολύτιμο για ιστορικούς, ερευνητές, δημοσιογράφους, γιατί περιέχει εικόνες από μία Κατερίνη, από μία Ελλάδα, που υπάρχει πλέον μόνο μέσα από φωτογραφίες. Αυτή είναι και η δύναμη του. Η αποκλειστικότητα και η μοναδικότητά του”. Από την πλευρά του, ο συλλέκτης, Βύρων Μήτος τόνισε ότι “Οι άνθρωποι και οι πόλεις έχουν παρελθόν. Η μνήμη όμως απαιτείται να παραμένει ζωντανή ” ενώ εξήγησε ότι αρχικά το φωτογραφικό υλικό είχε συλλεχθεί συστηματικά από ανώνυμο Γερμανό στρατιώτη και στη συνέχεια, αγόρασε το τμήμα της συλλογής που αφορούσε την Ελλάδα. Επιπλέον, ο κος Μήτος αναφερθηκε στην ταυτότητα του υλικού, στην πορεία των Γερμανών στρατιωτών από τη Βόρεια Πιερία προς την Κατερίνη και τον Πλαταμώνα και εξεφρασε ευχαριστίες προς τον Δήμο Κατερίνης και την Αντιδήμαρχο, Ελίνα Διαμαντοπούλου για την εποικοδομητική συνεργασία. την Η έκθεση θα ολοκληρωθεί στις 28 Φεβρουαρίου.