Κάτω Μηλιά Πιερίας
Η Κάτω Μηλιά είναι χωριό του Νομού Πιερίας. Βρίσκεται κτισμένη σε υψόμετρο 190 μέτρων και απέχει 16 χιλιόμετρα από την Κατερίνη. Ο πληθυσμός, κατά την Απογραφή 2011 ήταν 869 κάτοικοι.
Οι κάτοικοι της Κάτω Μηλιάς ασχολούνται κυρίως με την γεωργία. Το χωριό βρίσκεται ανάμεσα σε δύο ποτάμια, στους πρόποδες των Πιερίων. Στο χωριό υπάρχει φαρμακείο και κτηνιατρείο.
Τοπική Κοινότητα Μηλιάς
Η Κάτω Μηλιά απετέλεσε, από το 1999 μέχρι το 2010, την έδρα του Δήμου Πέτρας, ενώ από το 2011 συγκροτεί την Τοπική Κοινότητα Μηλιάς μαζί με την Άνω Μηλιά, τις Καρυές, τη Μεσαία Μηλιά και τη Φτέρη. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 ο συνολικός πληθυσμός της Ενότητας ανέρχεται σε 1.430 κατοίκους.
Ιστορικά στοιχεία
Στην περιοχή βορειοανατολικά της Κάτω Μηλιάς, έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα (θέση Βροντισμένη), ανάμεσα στα οποία και μιας αρχαιότατης ρωμαϊκής πόλης (πιθανόν της Πουδαίας, σύμφωνα με το Χάμοντ). Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τρίκλιτη βασιλική του 5ου αιώνα .
Έπειτα από την κατάκτηση των Τούρκων, οι κάτοικοι της περιοχής εγκατέλειψαν τις πεδινές τοποθεσίες και εγκαταστάθηκαν στα βουνά. Στα μέσα του 16ου αιώνα, οι κάτοικοι της Βροντισμένης μαζί με ξυλοκόπους από την Ήπειρο και τη Θεσσαλία μετακινήθηκαν στα ορεινά και ίδρυσαν τη Μηλιά, στη θέση της σημερινής Άνω Μηλιάς, όπου κτίστηκε και ο πρώτος ναός της Αγίας Παρασκευής. Κατά το 19ο αιώνα, στην περιοχή έζησε και έδρασε η γνωστή κλεφταρματολική οικογένεια των Λαζαίων, οι οποίοι ήταν και μεταξύ των ιδρυτών της Μηλιάς.
Ονομασία
Το όνομα του χωριού (Μηλιά) οφείλεται στην ευδοκίμηση της αγριομηλιάς στην απάνεμη πλαγιά των Πιερίων. Το όνομα Μηλιά αναφέρεται για πρώτη φορά σε τουρκικό έγγραφο της εποχής του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1529-1565). Το 18ο αιώνα επισκέφθηκε τη Μηλιά ο Γάλλος περιηγητής Τουρνεφό, ο οποίος περιέγραψε τις πεδινές περιοχές της (τα αχνιστά μανδρία), από όπου προήλθε και η μετέπειτα ονομασία, Τάχνιστα.
Ιεροί Ναοί
Ο ναός της Αγίας Παρασκευής ρυθμού βασιλικής, τρίκλιτος συνδέθηκε με το χωριό Άνω Μηλιά. Εκεί στην αυλή της εκκλησίας αυτής, έκανε κήρυγμα ο Κοσμάς ο Αιτωλός, o οποίος στερέωσε στη διχάλα ενός πεύκου ένα σιδερένιο σταυρό που σώζεται μέχρι σήμερα.
Ο Άγιος Γεώργιος χτίστηκε το 1898 και είναι τρίκλιτος , ρυθμού βασιλικής. Επίσης ο ναός του Αγίου Ευσταθίου, ο οποίος θεμελιώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘ 60 και εγκαινιάστηκε το 1984.
Στην Κάτω Μηλιά βρίσκεται ο νεότερος ναός του Αγίου Δημητρίου. Στην τοποθεσία “Παλιούρι” βρίσκεται επίσης ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής.
Εκπαίδευση και αθλητισμός
Η Μεσαία Μηλιά έχει νηπιαγωγείο, που ιδρύθηκε το 1969-70 και Δημοτικό Σχολείο.
Η Κάτω Μηλιά έχει Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο.
Από αθλητική άποψη, στην Κάτω Μηλιά υπάρχει ομάδα ποδοσφαίρου, ο ΠΑΟ Κ. Μηλιάς (Ποδοσφαιρικός Αθλητικός Όμιλος Κάτω Μηλιάς), ο οποίος ιδρύθηκε το 1979.
Πολιτισμός
Από τα σημαντικότερα έθιμα είναι οι αυγομαχίες, που γίνονται την τρίτη ημέρα του Πάσχα, στη θέση Μπάρα. Επίσης, την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής στο ομώνυμο ξωκλήσι και το απόγευμα στον αύλειο χώρο του σχολείου τελούνται μουσικές εκδηλώσεις. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Λαζαίοι” διοργανώνει και τις εκδηλώσεις σε ανάμνηση της μάχης των Λαζαίων στις 2 Απριλίου 1822 και οι γιορτές λέγονται “Μνήμες Λαζαίων”.
Πηγή και περισσότερες πληροφορίες:
Πηγή φωτογραφικού υλικού: https://www.wikiwand.com/en/Milia,_Pieria